પુસ્તક સમીક્ષા – “ યુધ્ધ – ૭૧ “

By
antah
-
27
241

લેખક : નગેન્દ્ર વિજય

મુદ્રક અને પ્રકાશક : હર્ષલ પબ્લિકેશન્સ, અમદાવાદ.

કિમત : ૩૫૦/-

                            … તમે ગાઝી એટેક ફિલ્મ જોઈ છે ? શ્વાસ થંભાવી દે તેવી થ્રીલર. છેક છેલ્લી ધડી સુધી અનિશ્ચતતા            અને આશંકા પરંતુ વિજય ‘ ગાઝી ‘  સામે ‘રાજપૂત’નો . ખેર, એ ફિલ્મ તો એક નાનું એવું ‘ સેમ્પલ ‘ કહી શકાય કારણ કે ‘ ગાઝી ‘ અને તેની બર્બાદી સાથે સંકળાયેલી આખી ગાથા તો ભારત પાકિસ્તાન ના ૧૯૭૧ ના બહુચર્ચીત યુધ્ધનો એક નાનકડો પણ મહત્વપૂર્ણ હિસ્સો માત્ર છે. શું હતુ આ યુધ્ધ ? આ યુધ્ધએ એશિયા ઉપખંડની રાજનૈતિક સિકલ કઈ રીતે બદલાવી ? એક ધર્મના પાયા પર રચાયેલા દેશના બે ટુકડા કઈ રીતે થયા ? ‘ ગુંગી ગુડીયા ‘ મનાયેલા ભારતીય વડાપ્રધાને અમેરિકન રાષ્ટ્રપ્રમુખને તેનું સ્થાન કઈ રીતે બતાવી દીધુ ? આ યુધ્ધએ એવું તો શું કર્યું કે ભારત અને પાકિસ્તાન નો રાજનૈતિક અને  ભૌગોલિક ઇતિહાસ બદલાઈ ગયો ? આપણા દેશની એ સેનાની ત્રણે  પાંખોએ કયા કયા અપ્રતિમ શૌર્યનું  પ્રદર્શન કર્યું અને ક્યાં ભૂલો કરી ? આ બઘુ જાણવું હોય તો તમારે શ્રી નગેન્દ્ર વિજય લિખિત ‘યુધ્ધ ૭૧ ‘ પુસ્તક વાંચવું જ રહ્યું . આ પુસ્તક તેની ટેગલાઈનમાં જણાવ્યા અનુસાર માત્ર “ ભારત-પાક સંગ્રામની સિલસિલાબંધ સત્યકથા “ જ નથી, એ એક એવો ઐતિહાસિક દસ્તાવેજ છે જેમાં રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણના આટાપાટા અને યુધ્ધના દાવપેચની રોચક વાતો છે. પુસ્તક માત્ર પાકિસ્તાન પર ભારતના વિજય સુધી આવીને થંભી નથી જતું પરંતુ પાકિસ્તાને નાલાયકી કરીને પકડી રાખેલા આપણા વીર જવાનોની દાસ્તાન પણ કહે છે.

 કુલ ૨૩ પ્રકરણોમાં વહેંચાયેલા  આ પુસ્તકમાં ૧૯૬૫માં પાકિસ્તાનને મરણતોલ ફટકો મારવાની  ઐતિહાસિક  તક ગુમાવી ચુકેલા વડાપ્રધાન સ્વ. લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના નિર્ણયના વિશ્લેષણથી શરુ થઈને ભારત-પાક વચ્ચેના વિવિધ મોર્ચે લડાયેલા ૧૯૭૧ ના યુધ્ધમાં ભારતના વિજય સુધીનુ સુંદર આલેખન છે.

વિશેષત : ભારતના હજાર ટુકડા કરવાના તરંગી સ્વપ્નો જોતા પાકિસ્તાનના શાસકો અને મિલીટરી જનરલોને વડાપ્રધાન ઇન્દીરા ગાંધીએ અત્યંત કુનેહપૂર્વક અને રાજકીય ચતુરાઈથી કઈ રીતે હંફાવ્યા એ આપણા ઇતિહાસનું રસપ્રદ પાસું છે.

આ યુદ્ધના પ્રારંભ માટેના નિર્ણય , વડાપ્રધાન અને ફિલ્મ માર્શલ વચ્ચેનો સંવાદ અને યોગ્ય સમય આવ્યે દેશના ત્રણે સૈન્યદળોની તૈયારીના પ્રકરણો દીલચસ્પ છે.

               બે દેશો વચ્ચે જમીન,પાણી કે હવામાં ખેલાતા યુધ્ધો પહેલાની તૈયારીનું મહત્વનું પાસું હોય છે. ‘ઇન્ટેલીજન્સ ‘ ભારતની RAWના જાંબાઝ એ જાન પર ખેલીને પાકિસ્તાનમાંથી મેળવેલા ‘ઇનપુટસ’ એ યુધ્ધનું પાસું પલટી નાખ્યું અને ભારતને હરાવવાના દિવાસ્વપ્નો જોતા પાકિસ્તાનના બે ટુકડા થઇ ગયા.

               સમગ્ર પુસ્તકની મહત્વપૂર્ણ વાત એ છે કે લેખકે અહી માત્ર ભારત-પાક વચ્ચેના યુધ્ધને કેન્દ્રમાં ન રાખીને ભારતે અત્યંત મુત્સ્દ્વીથી આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં કઈ રીતે પોતાની ચાલને સફળ સાબિત કરી બતાવી તેનું ઉમદા વિશ્લેષણ કર્યું છે. પૂર્વ પાકિસ્તાનને તોડીને બાંગ્લાદેશનું નિર્માણ કરવામાં ભારતની કુટનીતિ અને લશ્કરી દળોનું અપ્રતિમ સાહસ એ રાજનીતિના અભ્યાસુઓ/ વિદ્યાર્થીઓ માટે મહત્વપુર્ણ દસ્તાવેજ છે જેનું આ પુસ્તકમાં શ્રી નગેન્દ્ર વિજયે સરળ પરંતુ રસાળ શૈલીમાં વર્ણન કર્યું છે.

               યુધ્ધની વાત હોય એટલે જય અને પરાજય બંને હોય જ. આ યુધ્ધમાં બધું જ ભારતની તરફેણમાં થયુ એવું ન હતું . લોંગેવાલાની લડાઈ જો સમયસર વાયુદળના વિમાનો ન પહોચ્યા હોત તો આપણે હારી ચુક્યા હતા.છામ્બના મોર્ચે આપણે ભયંકર ખુવારી વેઠી અને હાથમાં કઈ ન આવ્યું. પરંતુ દુશ્મનના પ્રહારોની ઝીંક ઝીલીને પરાજયને વિજયમાં ફેરવવા માટે જગ મશહુર ભારતીય સૈન્યદળો એ અપ્રતિમ શૌર્ય અને આગવી વ્યૂહરચનાઓથી આ યુધ્ધમા પાકિસ્તાનને પરાજિત કર્યું. આ યુધ્ધ પહેલા અને પછીની એશિયા અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તર પરની ભારતની સ્થિતિમાં ૩૬૦ ડિગ્રીનું પરિવર્તન આવ્યું.

              આ પુસ્તક ભારતના માત્ર યુધ્ધ ઇતિહાસ જ નહિ પરંતુ સંઘર્ષ અને તેમાંથી નિપજતા રાજકારણનું ઉત્તમ ઉદાહરણ સમજવા માટેનું શ્રેષ્ઠ માધ્યમ છે. જુલાઈ ૨૦૧૮માં તેની ત્રીજી આવૃત્તિ પ્રસિધ્ધ થઈ છે. વિવિધ સામાજિક , રાજનૈતિક  વિચારધારાઓમાં વિશ્વાસ કરતાં ભારતીય નાગરિકો / વિદ્યાર્થીઓએ આ પુસ્તક અચૂક વાંચવું જોઈએ. એ માત્ર ભારતીય સૈન્યદળોના વિજયનું ‘બ્યુગલ ’ જ નથી પરંતુ ભારતના અપમાન બોધના અવસાદની ઔષધી પણ છે.   

By Dr. Shirish Kashikar

d[email protected]      

                   

                                                                                             

 

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR

27 COMMENTS

  6. Does Keflex Work For Uti Lactamase Resistant Abx Commande Viagra Fiable [url=http://bestlevi.com]generic levitra 40 mg[/url] Buying Cytotec Online Xenical 120mg No Prescription Real

     

  8. Hmm is anyone else having problems with the images on this blog loading?
    I’m trying to figure out if its a problem on my end or if it’s
    the blog. Any suggestions would be greatly appreciated.

     

  9. You are so awesome! I don’t think I’ve read something like this before.

    So great to find another person with original thoughts on this subject.
    Really.. thanks for starting this up. This website is something that is required on the web, someone with a little originality!

     

  11. Having read this I thought it was extremely enlightening.

    I appreciate you spending some time and energy to put
    this short article together. I once again find myself personally spending a significant amount of time both reading
    and posting comments. But so what, it was still worthwhile!

     

  12. I loved as much as you’ll receive carried out right here.
    The sketch is attractive, your authored subject matter stylish.
    nonetheless, you command get bought an shakiness over that you wish be delivering the following.
    unwell unquestionably come further formerly again as exactly the same nearly a
    lot often inside case you shield this hike.

     

  13. Excellent items from you, man. I have be aware your
    stuff prior to and you’re simply too wonderful. I actually like what you’ve obtained here, certainly like what you’re saying
    and the best way during which you assert it. You’re making
    it enjoyable and you continue to take care of to keep it smart.
    I can not wait to learn far more from you. That is really a wonderful site.

     

  14. Oh my goodness! Incredible article dude! Thanks, However I am going through difficulties with your RSS.
    I don’t understand why I am unable to join it. Is there
    anybody else getting similar RSS problems? Anyone that knows the answer will you kindly respond?
    Thanx!!

     

  15. Greate post. Keep posting such kind of information on your blog.

    Im really impressed by your blog.
    Hello there, You have performed a great job. I
    will definitely digg it and individually suggest to my friends.
    I am sure they’ll be benefited from this site.

     

  16. Good day! This post couldn’t be written any better!
    Reading this post reminds me of my good old room mate!
    He always kept talking about this. I will forward this
    post to him. Fairly certain he will have a good read.
    Thanks for sharing!

     

  19. I think that everything posted was actually very reasonable.

    However, think about this, what if you typed a catchier title?
    I mean, I don’t want to tell you how to run your website, but suppose
    you added a post title that grabbed folk’s attention?
    I mean પુસ્તક સમીક્ષા – “ યુધ્ધ – ૭૧
    “ | is kinda plain. You ought to glance at Yahoo’s front page and note how
    they write news headlines to get people to click. You might try
    adding a video or a related picture or two to grab people excited about everything’ve written. Just my opinion, it could make your posts
    a little livelier.

     

  21. Hey! Do you know if they make any plugins to assist with SEO?

    I’m trying to get my blog to rank for some targeted
    keywords but I’m not seeing very good results.
    If you know of any please share. Appreciate it!

     

  22. I just like the valuable information you provide on your articles.
    I’ll bookmark your weblog and test once more here frequently.
    I’m rather sure I’ll learn plenty of new stuff proper right here!
    Best of luck for the next!

     

  26. Best Buy Real Fluoxetine Drugs Pharmacy By Money Order Compulsive Disorder Canada Caida De Pelo Propecia Finasteride [url=http://gemeds.com]catalogo de kamagra[/url] Viagra Foros Comprar Cialis Prezzo In Svizzera

     

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here